آل اینجو"اینجو"، اصطلاحی است مغولی، به معنای دارایی پادشاه اعم از باغ، کشتزار، سپاه و بنده و...که در روزگار ایلخانان به زبان فارسی راه یافت و بر دودمانی از نژاد ترک اطلاق شد، اینان در نیمۀ اول سدۀ ۸ قمری (۱۴میلادی) مقارن با اواخر عصر ایلخانان، مدت زمانی به مناصب دیوانی و فرمانروایی ایالات جنوبی ایران از اصفهان تا کناره‌های خلیج فارس دست یافتند. [۱]
فضل‌الله، رشید الدین، جامع التواریخ، به کوشش محمد روشن و مصطفی موسوی، تهران، ۱۳۷۳، ج۱، ۸۸.
۱ - تاسیس حکومت اینجودر عهد حکومت ابوسعید آخرین پادشاه ایلخانی ایران، از فرزندان هلاکوخان مغول، در قرن هشتم هجری قمری، وکیلی بر املاک خاصۀ ایلخانی یعنی "املاک اینجو" گماشته شد بنام شرف الدین محمود (که در فارس و کرمان و یزد و کیش و بحرین وزارت خاصه را برعهده داشت و نسب خویش را به خواجه عبدالله انصاری منسوب می‌دانست، او بزودی ممالک جنوب ایران را از اصفهان تا جزایر خلیج تحت ادارۀ مالی خود در آورد و با میر شرف الدین محمود شاه اینجو معروف شد. [۲]
پژوهش از دانشگاه کمبرئج، تاریخ ایران دورۀ تیموریان، چاپ اول، ۱۳۷۹، دیبا، تهران، ص۲۰.
او توانست از این راه مالی فراوان بدست آورد چنانکه در اواخر ایام سلطنت ابوسعید حاصل سالیانۀ املاک شخصی او به سیصد تومان می‌رسید ابوسعید در سال ۷۳۴ او را از حکومت فارس بر کنار کرد ولی او زیر بار این حکم نرفت و دست به طغیان بر ضد خان مغولی زد، ابو سعید به وساطت خواجه غیاث الدین رشیدی از سر خون او گذشت و او را در قلعۀ طبرک اصفهان محبوس ساخت و چندی بعد با وساطت خواجه رشید، آزاد شد ولی پسرش را به روم پیش امیر شیخ حسن چوپانی حکمران آن بلاد به تبعید فرستاد و تا زمان مرگ ابوسعید او در آنجا به سر می‌برد. خواجه غیاث الدین به خاندان اینجو التفات بسیار داشت و ایشان را در کارهای دیوانی دخالت می‌داد بعد از مرگ ابوسعید او نیز مورد خشم جانشین او قرار گرفت و در سال ۷۳۶ به قتل رسید، دو تن از پسران او یعنی مسعود شاه و ابواسحاق نیز که در تبریز بودند از پیش امیر چوپانی گریختند. [۳]
اقبال آشتیانی، عباس، تاریخ مغول، چاپ ششم، ۱۳۶۵، چاپخانه سپهر، تهران، ص۴۱۰.
۲ - فرزندان محمود اینجواو را شش پسر بود یکی از آنها امیر کیخسرو که مدتی در مملکت فارس حکومت کرد و وفات یافت، پسر دیگرش امیر محمد نام داشت که مدتی ملازم امیر پیر حسین بود و بدست او به قتل رسید و امیر مسعود نیز به دست امرای ایلخانی به قتل رسید. بعد از او امیر شیخ ابو اسحاق معروف‌ترین پادشاه این خاندان در سال ۷۴۳ هجری در شیراز به پادشاهی رسید و مدتی مملکت فارس، گرمسیر، اصفهان، لرستان، و...در تحت تصرف او بود و امرا و وزرای ممالک اطراف را به اطاعت خود درآورد و مطیع و منقاد او گشتند [۴]
شبانکاره‌ای، محمد، مجمع الانساب، تصحیح میرهاشم محدث، چاپ اول، ۱۳۶۳، چاپخانه سپهر، تهران، ص۳۱۵.
و او در شیراز سکه و خطبه بنام خود خواند و در ایام حکومت با امیر مبارز‌الدین محمد مظفر نزاع کرد و این نزاع و جنگ سالها به طول انجامید و در سال ۷۵۸ در میدان سعادت شیراز که از منشآت خودش بود بحکم امیر مبارز الدین به قتل رسید. [۵]
غفاری، احمد، تاریخ جهان آرا، چاپ حافظ، تهران، ص۲۲۲.
۳ - شکوه فرهنگ در این دورهدر زمان پادشاهی و حکومت این سلسله بر فارس، یزد و کرمان دورۀ شکوه ادبیات فارسی در ایران بود، ابواسحاق اینجو مردی خوبروی و خوش قامت و نیکو خوی و فروتن بود از این روی مردم شیراز علاقه فراوانی به وی داشتند او در این زمینه از پادشاهان هند تقلید می‌کرد و برای شکوه فرهنگ و ادب در ایران بسیار کوشید، چنانکه یک‌بار رکن‌الدین صاین را به صله قصیده‌ای که در پاسخ سمرقندی سروده بود هفت بدره زر انعام داد. او خود نیز شعر می‌سرود و ذوق ادبی داشت و گروهی از شعراء را در دربار خود جمع کرده بود که مشهورترین آنها "خواجه حافظ شیرازی" بود، حافظ در قصاید و غزلیات خود بارها از او نام برده و از دوره حکمرانی او به خوبی یاد کرده است، شاعرانی همچون "عبید زاکانی" نیز در دورۀ او و در زیر حمایت او کسب دانش کردند و او نیز پس از مرگ ابواسحاق قصیده‌ای در رثای وی سرود. [۶]
پژوهش از دانشگاه کمبرئج، تاریخ ایران دورۀ تیموریان، چاپ اول، ۱۳۷۶، دیبا، تهران، ص۲۵و۲۶.
۴ - آثار و ابنیه آل اینجواز آل اینجو ابنیه زیادی در شیراز به جای مانده است، میدان سعادت شیراز را که در همان جا ابواسحاق را به قتل رساندند از آثار این دوره می‌باشد که در گوشه‌ای از آن کاخی بزرگ نظیر ایوان مدائن ساخته شده است، ابواسحاق برای مسجد جامع عتیق شیراز عمارتی موسوم به خدای خانه ساخت که هم‌اکنون نیز پا برجاست و همچنین قرآن نفیسی از این دورۀ به خط ثلث از پیر یحیی جمالی صوفی در موزه پارس شیراز نگه‌داری می‌شود که از آثار این دوره بشمار می‌آید. [۷]
اقبال، عباس، تاریخ مغول و اوایل ایام تیموری، چاپ اول، ۱۳۷۶، خورشید، ص۴۷۹.
۵ - پانویس
۶ - منبعسایت پژوهه، برگرفته از مقاله «آل اینجو»، تاریخ بازیابی۹۵/۹/۲۷. |